Majstori i muza : šta je istorija i zašto?

lizacije su u istom vremenskom periodu dostizale različite razvojne stupnjeve, a s druge strane, poput predgrčke Mikene i mreže asteških država na Jukatanu, beleže slične prekretnice; samo se u jednom slučaju za njih pobrinula priroda (erupcija vulkana), a u drugom prodor osvajača. Drugi razlog zbog kojeg me je obradovalo objavljivanje prevoda na srpski jezik predstavlja prilika da ukažem na napore pojedinih srpskihkolega koji su, uprkos pomenutom ponovnom oživljavanju nacionalne istorije, ostali posvećeni idejama kulturne interakcije i sa njom povezanim komparativnim proučavanjima proteklog života na prostoru današnje Srbije i na osnovu istorije susednih oblasti. Mislim na nedavno preminule Andreja Mitrovića i Miroslava Jovanovića, ali i na današnje kolege kao što su Olga Manojlović Pintar, Radivoj Radić, Milan Ristović, Predrag Marković i drugi. Prvi je o pitanjima uloge i značaja proučavanja prošlosti pisao već sedamdesetih godina prošlog veka i redovno pratio istoriografske rasprave od SAD do Francuske i Nemačke. Drugi, delimično zaražen uticajem prvog, sanjao je o integralnom pregledu istoriografije na području bivše Jugoslavije, a autori poput Radića, Ristovića i Olge Manojlović-Pintar, već u devedesetim godinama ukazivali su na to da prošlost nisu samo velike bitke, ratovi i politika, nego i svakodnevni život, detinsjtvo i materijalni artefakti. Neki su pak, poput Markovića, uz bavljenje nacionalnim stereotipima našli vreme i za prevođenje svetskih klasika (Hobsbaum).