Marko Aurelije je bio rimski car. Rođen je 121. godine nove ere, stupio na presto 161. godine, a umro je 180. godine. Nekoliko puta je menjao ime. Bio je poznat kao car-filozof jer je često voleo da priča sam sa sobom. Njegovo najpoznatije delo je: “Samome sebi” koje se sastoji od misli i upozorenja koje je uputio sebi tokom jednog ratnog pohoda. Nakon njegove smrti, presto nasleđuje njegov sin Komod.
12.10.04 Pobjeda
Ljepota stoičkog učenja
Marko Aurelije, Samom sebi
Nakon naredbe cara Dominijana (94.godina.n.e) da svi filozofi moraju napustiti Rim, slavni se stoički folozof Epiktet preselio u Nikopolj (Epar) i tamo osnovao svoju školu, živjeći samo od predavanja filozofije. Njegov poštovalac i posljednji znameniti stoičar bio je Marko Aurelije (121.god.n.e), Rimljanin, porijeklom iz ugledne porodice, čiji su prvi podsticaji za filozofiju otpočeli uticajem stoičara Diogneta. Oduševljenja njegovim sposobnostima nisu bila skrivana od strane tadašnjeg cara Hadrijana, koji ga je u šali nazivao Verissimus. Odveć poznat kao obrazovani carević, Aurelije je zaokupirao pažnju tadašnjih stoičara koje je njegov poočim pozivao da dođu u Rim i čija je predavanja već kao student redovno posjećivao. Njegov poočim Antonij Pije, preminuo je 161.godine i na njegovom prestolu došao je mladi Aurelije. Platonov ideal postaje za mladog Aurelija vodeći putokaz rane vladavine i on se odmah odlučuje da prekine uobičajni odabir konzulata iz aristokratskih porodica, te državnicima proglašava njegove učitelje, filozofe, od kojih su najpoznatiji bili Herod, Atik, Junije Rustik, Klaudije Sever i Proklo. Carstvo izmoreno ratovima nije bilo za Aurelija nevolja zbog koje ne treba poštovati zakone, smatrao je on. Pokušavao je da održi tu obaveznost naroda, iako je njegov optimizam u pogledu uspjeha svog carovanja, već bio u sutonu. Štedljivo održavanje državnih finansija i uticaj njegovog autoriteta izgrađenog impresivnom istorijom njegovog umjerenog ophođenja sa drugima, njegovom obrazovanošću kojoj su se divili i carevi, samom Aureliju nije više donosilo lakoću podnošenja ove obaveznosti.
Razmatranja o samome sebi, ispisuju njegov život, ideje stoičke filozofije i refleksije obojene gotovo fatalističkim bojama koje se u toku čitanja ovog djela prelivaju u posudi vječne prolaznosti, neminovne i na koncu dobrodošle utjehe kojoj se Aurelije nadao.
Kada bi ti neki bog rekao da ćeš umrijeti sjutra, a najkasnije prekosjutra, tebi, ako nisi sasvim bezvrijedan, neće biti tako važno da li će to biti ..., pošto je razlika tako mala- pa neka ti bude onda jasno i to da nema velike razlike ni u tome da li ćeš umrijeti kroz sto godina, ili sjutra.
Na samom kraju života, Marko Aurelije ignoriše odluku senata koja bi mu dodijelila pomoćnika a kasnije i nasljednika trona, i na taj položaj svojevoljno dovodi svoga petnaestogodišnjeg sina, čija će vladavina uzdrmati imperiju i vratiti je u mračni period Nerona i Kaligule.
Ova ispovijest rimskog cara i posljednjeg predstavnika stoičke filozofije Marka Aurelija, monolog je u kome je vidljiva uzvišenost principa sa kojima se očajanja podnose kao i borbeni način na koji se bolovi - u ovom slučaju bolovi cara, muža i oca porodice koja se raspada - sukobljavaju sa razumom i njegovim naporom da se uzdigne iznad njih. Taj misaoni napor je dakle vidno pretočen u visine filozofske kontemplacije, i pored ljepote stoičkog učenja, dodatni je garant uživanja uz ovu knjigu
