Trofazne lokomotive - Istorija elelektričnih lokomotiva knj. 3

knjige je da objasni osnovne principe rada asinhronih (indukcionih) mašina i razvoj i primenu trofaznih asinhronih električnih motora korišćenih za pogon lokomotiva. Jako je korisno da su u cilju upoređivanja stranih i starih jedinica prikazani odnosi sa jedinicama Međunarodnog sistema jedinica. Isto je i za obeležavanje redosleda osovina lokomotiva.
U knjizi su navedeni tehnički problemi korišćenja asinhronih mašina za pogon lokomotiva i rešenja uzrokovana tadašnjim stanjem razvoja tehnike. Istaknute su karakteristike, posebno prednosti asinhronih mašina u odnosu na trakcione jednosmerne mašine korišćene za pogon lokomotiva pre toga. Trofazne lokomotive su omogućile ekonomično korišćenje lokomotiva na dužim distancama. Pored primene na železničkim prugama za transport ljudi i tereta, našle su primenu i na prugama posebnih namena, kao što su planinske zupčaste pruge i pruge pored kanala, a što je detaljnije opisano u ovoj knjizi.
Autor je izlaganje u ovom rukopisu koncipirao tako što je za više od 40 tipova trofaznih lokomotiva (hronološki razvrstanih po državama u kojima su izvršena ispitivanja, njihova konstrukcija i primena) dao serijski broj, originalne fotografije cele lokomotive i pojedinih tehničkih detalja, konstrukcioni sastav, pogonske i druge tehničke karakteristike. Poseban kvalitet ovom rukopisu daje 85 originalnih fotografija i šema koje su zadovoljavajućeg kvaliteta iako je većina stara više od 100 godina.
Ova knjiga može pomoći inženjerima koji se bave električnim pogonima na železnici kao i drugim stručnjacima da prošire teorijsko znanje iz oblasti elektrotehnike potrebno za bolje poznavanje električne vuče i svim zainteresovanim osobama za razvoj i korišćenje električnih pogona lokomotiva.
Sadržaj knjige je razvrstan u 17 poglavlja.
Pošto se pogon trofaznih lokomotiva vrši pomoću trofaznog asinhronog motora autor je u prvom poglavlju dao osnovne podatke o otkriću te vrste električnih motora uz poseban osvrt na zasluge koje su tom pronalasku svojim radovima i patentima doprineli Nikola Tesla, Galileo Feraris i Mihail Dolivo – Dobrovoljski, u periodu od 1888. do 1893. godine. Princip rada trofaznog asinhronog motora zasniva se na Teslinom obrtnom magnetnom polju, što predstavlja jedno od najznačajnijih otkrića Nikole Tesle i što je posebno istaknuto u ovom rukopisu.
Poglavlje 2 posvećeno je trofaznim eksperimentima i prvim trofaznim lokomotivama.
U poglavljima 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 dat je prikaz razvoja trofaznih lokomotiva u pojedinim državama (Italija, Švajcarska, Španija i Sjedinjene Američke države).
U poglavljima 10, 11, 12, 13, 14 i 15 obrađeni su rezultati eksperimentalnih ispitivanja, konstrukcija i karakteristike jednofazno – trofaznih lokomotiva u SAD, Mađarskoj, Austriji, Nemačkoj i Francuskoj. Rad tog tipa trofaznih lokomotiva zasniva se na primeni trofaznog asinhronog motora priključenog na jednofaznu kontaktnu mrežu, čime je započet novi razvoj u električnoj vuči. Prvi eksperimenti posvećeni tom rešenju započeti su 1911. godine i istraživanja su trajala narednih 70 godina, što je dovelo do brojnih otkrića. Autor je posebno istakao doprinos čuvenog mađarskog inženjera Kalmana Kondoa u toj oblasti.
Poglavlja 16 i 17 posvećena su zupčastim i kanalskim trofaznim lokomotivama.
Iz recenzije
Prof. dr Đukan Vukić, dipl. el. inž.
Dr Zoran Nikolić