Izražavanje emocija kod čoveka i životinja

25.02.10 Politika

Posle 138 godina od prvog objavljivanja u Londonu, i godinu nakon obeležavanja 200. godišnjice rođenja Čarlsa Darvina, njegova knjiga „Izražavanje emocija kod čoveka i životinja” prevedena je prvi put i na srpski i predstavljena juče u Skupštini grada Beograda. Iako se, uz „Poreklo vrsta” i „Poreklo čoveka”, smatra kapitalnim delom tvorca moderne teorije evolucije, između drugog i trećeg izdanja ove knjige prošlo je više od sto godina. Poznati naučnik nije završavao rad na svojim delima njihovim izlaskom iz štampe, već ih je dopunjavao i nakon toga. Tako je bilo i sa ovim naslovom čije je drugo izdanje izašlo posle smrti autora i koje je priredio njegov sin praveći selekciju Darvinovih beležaka i dodajući svoje primedbe. Knjiga koju na srpskom objavljuje „Dosije studio” u prevodu Nevene Mrđenović, zapravo je treće izdanje koje je priredio Pol Ekman 1989. godine. Osobenost ove knjige jeste i u tome što su, prema rečima urednika, prvi put u naučnom delu korišćene fotografije kao naučna građa.
Psiholog Žarko Trebješanin, pisac predgovora za srpsko izdanje, rekao je na promociji da je ovo delo prvo naučno istraživanje emocija, kao i da je prijemčivo i za širu publiku a ne samo za stručnu javnost.
„Darvina ne zanima sam doživljaj emocija nego kako se one izražavaju u gestovima, mimici, glasu, držanju tela. On daje i genetsko tumačenje toga i u tome je najveći naučni doprinos ove knjige”, rekao je Trebješanin.
Arheolog Aleksandar Palavestra, autor naslovne strane, objasnio je zašto su Darvinove naučne teorije nailazile na veliki otpor: „Tek što je viktorijanska javnost s mukom prihvatila njegove prethodne teze, Darvin je ovom knjigom ponovo pomerio liniju razgraničenja između čoveka i prirode. Da tu liniju nije dirao, sve ostalo bilo bi mu oprošteno”. Razlog što ova knjiga, za razliku od drugih naslova britanskog naučnika, nije doživela veći broj izdanja, Palavestra vidi u tome što se Darvin u njoj usudio da kaže da životinje osećaju i da se njihova osećanja mogu porediti sa čovekovim.
Biolog Biljana Stojković uporedila je jezik naučnog pisanja pre više od jednog veka i današnjeg, primećujući da su u Darvinovo vreme prirodnjaci pisali lično i za širu javnost, dok danas u naučnim radovima nema mesta za subjektivne ocene i stavove.
A. M.