Sabrana dela - Tom drugi

vačke kuće više ne poseduju interesovanje i finansijski kapital za objavljivanje sabranih/izabranih dela, te se ti poduhvati najčešće svode na izdanja sa institucionalizovanom podrškom, individualni entuzijazam izdavača ili pak angažman pojedinaca koji naprosto veruju da pojedini pisci zaslužuju ovakav tretman i pažnju. U tu potonju grupu spadaju i urednici iz Kulturnog centra Novog Sada koji su u svojoj ediciji „Kapital“ prošle godine objavili drugi tom sabranih dela Vujice Rešina Tucića.

Alen Bešić i Marjan Čakarević, urednici ove edicije u kojoj se publikuju i sabrana dela Milana Milišića i Aleksandra Ristovića (jedan od priređivača izdanja tog pisca jeste i Ana Ristović), prepoznali su da je opus ovog autora vredan predstavljanja najnovijoj čitalačkoj publici. Kao jedan od najistaknutijih neoavangardnih umetnika naše književnosti, Tucić je imao veliki uticaj na kasnije stvaraoce i neretko se primećuje da ga pesnici mlađe i srednje generacije prihvataju kao svog uzora i nekoga ko je oblikovao njihov izraz i shvatanje poezije. To je najviše slučaj sa pesnicima rođenim sedamdesetih i osamdesetih godina koji pronalaze izvesne paralele između svog formiranja i iskustva neoavangardista. Zbog toga je ovo dvotomno izdanje presudno i za etabliranje nekih budućih glasova, možda i iz generacije novog milenijuma, to jest onih koji bi, tražeći svoj izraz, mogli otići nekoliko koraka unazad i naći inspiraciju u prošlosti, tako se lako nastaviti na inovativne i beskrupulozne eksperimente kojima je Tucić istraživao granice jezika, sopstva i stvarnosti, svaki put iznova analizirajući i dijagnostikujući svoje okruženje precizno, britko i upečatljivo. A takav negujući stav prema novim čitaocima i naslednicima danas je redak i stoga zaslužuje dodatnu pohvalu.

Za razliku od prvog toma sabranih dela iz 2018, u koji je uvrštena Tucićeva poezija iz ranijih izdanja, zaostavštine i periodike, ovaj tom na preko 900 stranica sadrži njegove prozne, esejističke, kritičarske, dnevničke i ostale tekstove. Otvara ga roman Strahote podžemlja, napisan sedamdesetih i objavljen 1991. godine, jedan od popularnijih Tucićevih naslova, čiji su angažman i autsajdersko-marginalizovana pozicija danas aktuelni koliko i u vremenu njegovog pisanja, odnosno publikacije. Nakon njega slede knjige Slovo je puklo (1978), Hladno čelo (1983) i Vreme fantoma (2005) u kojima se otkriva drugi, manje poznat aspekt rada ovog autora i on se predstavlja kao kritičar, esejista, polemičar i hroničar svoje stvarnosti. On nudi kritičarski sud o, sa jedne strane, piscima svoje generacije i neposrednog okruženja, te, sa druge, o sopstvenoj svakodnevici – kako u pogovoru ističe Čakarević, on jedini iz svog okruženja piše „o nemanju posla, o stanovanju sa porodicom u samačkom hotelu u sobici od 12 kvadrata, o vidljivim i nevidljivim književnim i kulturnim činiocima” – dok se životna iskušenja sa kojima se suočava najpreciznije vide upravo u ovim tekstovima i njihovoj podrivajućoj i na momente sumornoj atmosferi. Najzad, ovo izdanje finiširaju intervjui, dnevnički zapisi, tekstovi iz periodike i zaostavštine pisca, te naknadno otkrivena poezija, čime se zaokružuje njegov opus i primećuje sveobuhvatnost njegovog bavljenja književnošću.

Kada se ovaj drugi tom sabranih dela Vujice Rešina Tucića stavi pored prvog, uviđa se ne samo predanost priređivačkog rada na razvrstavanju, razumevanju i klasifikovanju njegovih tekstova već i sposobnost autora da se izrazi u različitim vrstama, formama, oblicima, obimima i pristupima na jednako upečatljiv, uverljiv i inovativan način. Ta sveobuhvatnost i jeste najvrednija odlika ovog kapitalnog projekta kojim će Tucić u novom obliku sigurno stići do svojih starih čitalaca, ali i nove publike i mlađih stvaralaca koji bi mogli nastaviti njegovo eksperimentalno posmatranje književnosti i stvarnosti.

(Politika, dodatak „Kultura – umetnost – nauka“,

jun 2020, god. LXIV, br. 8, str. 5)