Srpske pravoslavne škole u BiH pod austrougarskom upravom

o može videti u kojoj je meri srpsko stanovništvo marilo za školstvo i obrazovanje, na koji su se način donirale školske institucije, koja je uloga pravoslavnog sveštenstva u izvođenju nastave i kreiranju nastavnog programa kao i mnogih drugih detalja vezanih za srpske pravoslavne škole u BiH.
Rad Nikole Matića je utoliko značajniji ukoliko se uzme u obzir da se današnje školstvo suočava sa brojnim problemima i poredeći ga sa savremenim, srpsko školstvo u 19. veku pokazuje značajan kvalitet, jer je postavilo čvrste temelje na kojima će se graditi savremeno školstvo. Nikola Matić u svom radu, posebno naglašava nacionalnu komponentu, ističući činjenicu da su Srbi, za razliku od drugih naroda u BiH, imali jasno utvrđen cilj razvoja pedagogije što samo potvrđuje srpsku odlučnost i spremnost na usavršavanje. Koristeći se literaturom iz ove oblasti ali i usmenim svedočenjem onih koji su bili poznavaoci prilika u srpskim parvoslavnim školama u BiH, Nikola Matić je uspeo u nameri da istakne jedan od elemenata društvenog života Srba u 19. veku u BiH, naročito ako se ima u vidu uloga koju školstvo igra u društvenom pa i političkom životu jednog naroda. Jer, narod je onoliko uspešan i napredan, koliko je spreman da vodi računa o svojoj omladini i njenom obrazovanju.
Ova rad, može da posluži i kao značajna literatura onima koji se odluče na istraživanje dela srpske istorije koji se odnosi na prostor Bosne i Hercegovine u 19. veku. Kroz prizmu školstva i obrazovanja jasno se vide društvene, političke, religiozne i nacionalne tendecije srpskog naroda. Treba istaći i da se ovaj rad posthumno izdaje i da njegov stil i jezik oslikavaju vreme u kome je on nastao a to je druga polovina 20. veka. O njegovom značaju i kvalitetu govori i činjenica da je od strane eminentnih profesora Filozofskog fakulteta ocenjen kao odličan s predlogom da se uputi na doktorsku disertaciju.

Ana Stjelja