Rusija na početku XXI veka - geopolitička analiza

Izdavač: Prometej - Novi Sad

Knjiga dr Dragana Petrovića, naučnog saradnika Instituta za političke studije u Beogradu, bavi se geopolitičkom analizom savremene Rusije, a pojavljuje se u trenutku kada Rusija, na pragu 21. stoleća, traži svoj nacionalni cilj. Čemu je Rusiju naučila njena prošlost? Kakav odgovor ona daje na izazove istorije? Koji su relevantni faktori kada je u pitanju položaj i situacija Rusije u narednom periodu? Ovo su samo neka od pitanja koje postavlja ova pažljiva i sveobuhvatna, multidisciplinarna analiza prilika u Rusiji...Autor anali

zira geopolitičke prilike u Rusiji multidisciplinarno i kompleksno, počev od fizičko-geografskih mogućnosti i resursa ruskog prostora, preko geopolitičke pozicije Rusije, od srednjovekovnog perioda do današnjih dana (podela ruske istorije na šesnaest epoha), a u središnjem poglavlju stručno i svestrano tumači sadašnju Rusiju, kako sa aspekta unutrašnje geopolitike, tako i sa spoljnopolitičkog aspekta, gde je predmet analize odnos ove teritorijalno najrasprostranjenije zemlje sa susednim državama Evroazije i sa najznačajnijim državama sveta, odnos Rusije prema globalizacijskim tendencijama u svetu, kao i sa međunarodnim organizacijama: MMF, Svetska banka, OUN; NATO, itd. Posebnu pažnju autor posvećuje međunarodnim integrativnim procesima u kojima učestvuje i sama Rusija.

2007; Tvrd povez; ćirilica; 24 cm; 601 str.; 978-86-515-0126-8;

Dragan Petrović, Rusija na početku XXI veka – geopolitička analiza

Naučna monografija dr Dragana Petrovića Rusija na početku XXI veka – geopolitička analiza, je zapravo autorov prerađen istoimeni doktorski rad koji je on prethodno odbranio na Prirodno-matematičkom fakultetu u Novom Sadu, oblast Politička geografija. Radi se o kvantitativno velikom (640 strana, računajući i sedam tabela, pet grafikona i sedamnaest namenskih karata, od kojih je dobar deo uradio sam autor rada) i multidisciplinarnom naučnom radu, koji na kompleksan način obrađuje geopolitičku poziciju savremene Rusije, uz korišćenje obimne literature i izvora na stranim jezicima (ruskom, francuskom, a u nešto manjoj meri i na engleskom, pa i na nemačkom jeziku), kao i celokupne postojeće na srpskom jeziku vezane za temu rada. Autoru je sigurno njegovo multidisciplinarno institucionalno obrazovanje znatno pomoglo da se uhvati u koštac sa predmetom rada, pošto je prethodno završio na beogradskom državnom univerzitetu četiri fakulteta na osnovnim studijama (ekonomski, istoriju, političke nauke i sociologiju), potom dve postdiplomske studije i magistrature (političke nauke i geografiju), a zatim doktorirao sa ovim radom. Petrović, do sada, ima objavljenih deset knjiga – naučnih monografija (šest samostalnih i četiri kao koautor) i još oko šezdeset naučnih i stručnih radova u domaćim i stranim naučnim časopisma i zbornicima.
Knjiga «Rusija na početku XXI veka – geopolitička analiza» je rad koji se sastoji iz šest delova. U prvom delu «Teoretsko – metodološki uvod» je postavljena metodološko pojmovna osnova rada, izvršen pregled dosadašnjih istraživanja na ovu temu i sabrani i analizirani potrebni izvori i literatura.
Drugi deo «Fizičko – geografske odlike teritorije današnje Rusije» se bavi analizom i vrednovanjem reljefa i pedološkog pokrivača, klime, hidrografskog potencijala, biljnog i životinjskog sveta, te rudnog i energetskog blaga na području savremene Rusije. Dok su prvi i drugi deo rada kvantitativno neveliki (slično petom i šestom delu), treći i četvrti deo obuhvataju najveći deo knjige.
Treći deo «Istorijska analiza geopolitičke pozicije Rusije» se bavi teritorijalnim razvojem ruske države kroz istoriju, pri čemu su analizirani i ostali geopolitički značajni faktori geneze njenog istorijskog položaja. Izvršena je istorijska analiza geopolitičke pozicije Rusije, od srednjovekovnog perioda do današnjih dana, gde je autor izvršio klasifikaciju ruske istorije na šesnaest epoha. Posebno je posmatran uticaj koji su na Rusiju kroz istoriju imali kontinenti na kojima se rasprostire, a izvršena je i analiza bilateralnih istorijskih odnosa sa najznačajnijim susedima i svetskim silama, gde su uočene i izvesne geopolitičke pravilnosti (po istoričaru Brodelu to bi bile istorijske pojave «srednjeg» i «dugog trajanja»).
Četvrti deo «Geopolitička pozicija savremene Rusije» analizira današnju Rusiju sa unutrašnje i međunarodne pozicije. Ovo je centralni deo rada u kojem se multidisciplinarno i svestrano analizira sadašnja Rusija. Analiza se u ovom poglavlju sprovodi dvostruko i to kako sa aspekta unutrašnje geopolitike, gde autor pokazuje izvanredno poznavanje geografije, ekonomije, sociološke i politikološke strukture Rusije i ruskog društva u celini, tako i sa spoljnopolitičkog aspekta gde je predmet analize odnos ove teritorijalno najprostranije zemlje planete sa susednim državama Evroazije kao i ostalim značajnim državama sveta. U odnosu na okruženje se analizira ukupna pozicija Rusije u svetu i posebno u odnosu na susede i pojedine važne države (sa svim državama Evrope i Azije i sa najvažnijim silama na drugim kontinentima). Tu su i odnosi Rusije sa globalizacijskim tendencijama u svetu, kao i sa nekim od najvažnijih svetskih institucija i integrativnih organizacija sadašnjice poput EU, međunarodnih ekonomskih organizacija na planetarnom nivou (MMF; Svetska banka), OUN; NATO paktom i dr. Posebnu pažnju autor posvećuje integrativnim procesima na Evroazijskom prostoru u kojima učestvuje Rusija: Državna unija sa Belorusijom; Zajednički ekonomski prostor sa Belorusijom, Ukrajinom i Kazahstanom; Zajednica nezavisnih država; Šangajski sporazum sa srednjoazijskim zemljama i Kinom.
Peti deo «Perspektive Rusije u sledećim decenijama XXI veka» sadrži osnovne elemente predviđanja unutrašnjeg razvoja zemlje, kao i njenu poziciju u svetskim tokovima. U okviru unutrašnje pozicije se analizira ekonomija, demografija, sociološka struktura, kultura i unutrašnjo–politička pozicija savremene ruske države.
Šesti deo je pregledni «Zaključak». Posle višedimenzionalne krize u kojoj se našla zemlja tokom perioda predsedničkih mandata Borisa Jeljcina, od dolaska predsednika Vladimira Putina, Rusija ponovo naglo jača i zauzima mesto među vodećim svetskim silama. Veličina zemlje, kolosalni i raznovrsni prirodni resursi, etnička homogenost Rusije (preko 80% Rusa) u odnosu na raspadnuti mnogonacionalni SSSR, te sve bolja organizacija društva i države, su glavna uporišta sadašnjeg i verovatno još izraženijeg budućeg napretka zemlje. To, naravno, ne znači da mnogi stvarni i potencijalni problemi sa kojima se suočila i sa kojima će se možda suočiti Rusija u budućnosti ne ostaju kao akutni. To se, pre svega, odnosi na demografski problem koji je, u tek nekoliko poslednjih godina, pokazao prva poboljšanja i koji ostaje višestruko ozbiljna pretnja u daljoj perspektivi zemlje (ovom problemu je dr Petrović posvetio dodatnu pažnju u svojoj tek izašloj monografiji «Demografska obeležja savremene Rusije», u izdanju Srpskog geografskog društva). Socijalne razlike stečene devedesetih u Jeljcinovom periodu su tek nešto umanjene, a paralelno postoji razlika u razvijenosti mnogih regiona. U spoljnoj politici Rusija ima niz izazova, ali i izvesno lagodniju situaciju nego u vreme «Hladnog rata». SAD su se i pored sveg približavanja dve sile pokazale kao konstantan rival, a neposredni ruski interesi su prevashodno na postsovjetskom prostoru, najviše u Belorusiji Ukrajini, i Kazahstanu.
S obzirom na veliku atraktivnost teme, kako u stručno-naučnim krugovima tako i u širem javnom mnjenju i čitalačkoj publici, smatramo da će naučna monografija dr Dragana Petrovića Rusija na početku XXI veka – geopolitička analiza, s obzirom na način kako je obrađena, a naročito imajući u vidu multidisciplinarno obrazovanje autora, ispuniti očekivanja izdavača i zavrediti posebno interesovanje kako naučne i stručne, tako i šire čitalačke publike na ovim prostorima. U isto vreme, ostavljamo kao mogućnost da se zbog šireg međunarodnog značaja teme rada, ona eventualno prevede na neki od svetskih jezika (pre svega engleski i ruski jezik), što bi omogućilo da izazove dodatnu pažnju i u međunarodnim krugovima.