Vizantija - purpur i pergament

04.01.07 Glas javnosti

- Bogatstvo je beskorisno ako nemaš prijatelja.Voli sve, ali se nemoj pouzdavati u sve. Kao što je mračna kuća lišena radosti, takvo je i bogatstvo bez prijatelja, zapisala je znamenita vizantijska monahinja i pesnikinja Kasija
Vizantija krije niz zapretenih i tajanstvenih sadržaja i izaziva pomešane i oprečne asocijacije: civilizacija koja predstavlja jedinstven i neponovljiv amalgam rimskog državnog uređenja, grčke kulture i hrišćanstva; jedina država s ove strane Kineskog zida koja je opstala od antičkih vremena pa do praskozorja novog doba; ali, i carstvo na koje se dugo i neopravdano gledalo kao na učmalo, dekadentno i amoralno. Kada se razgrnu zablude i stereotipi koji su otperećivali nekadašnju nauku, pred nama izranja blistava nadmoćna Vizantija, carevina optočena aurom svečane ukočenosti i velelepnog sjaja, država koja je trajala i koja je svesno nastojala da ostavi utisak nepromenjivosti.
Autor knjige je Radivoj Radić, naučni savetnik Vizantološkog instituta SANU i profesor Katedre za istoriju Vizantije Filozofskog fakulteta u Beogradu. Izdavač je beogradska "Evolute". Pričama koje čine ovu knjigu, a reč je o tridesetak tekstova nevelikog obima, autor je želeo da Vizantijsko carstvo približi onima koji žele da upoznaju, da ga pogledaju izbliza, te da čitaoce povede na jedno "nostalgično putovanje po Carstvu prekrivenom zlatnim prahom vremena".
Grupisana u nekoliko celina, a okrenuta pojedinim segmentima života u Vizantijskom carstvu, nekim običajima i verovanjima u romejskom društvu, pitoreksnim ličnostima i značajnim događajima, knjiga pruža sliku jednog iščezlog sveta. Sveta zasenjujućeg i prefinjenog, ali katkad oporog i nemilosrdnog. Istovremeno, ovom knjigom, uz koju ide termin naučnopopularna, autor je želeo da da "svoj doprinos u razbijanju predrasude prema kojoj je istorija okamenjena ljuštura sazdana od činjenica i datuma, bitaka i vladara, ideologije i religije." U senci pobrojanih kategorija neretko ostaje skriven život koji je strujao, kao i ljudi koji su postojali. LJudi sa svojim manama i vrlinama koji, u najboljem slučaju, ostaju svedeni samo na brojke ili zaogrnuti sintagmom "ućutkana većina". Upravo tu Radivoj Radić vidi " jednu od misija" istoričara od zanata u današnjem vremenu. Da ne budu zatvoreni samo u svoju kulu od slonovače, koju čine jedino naučni i, unekoliko, ezoterični zaključci, nego da pokušaju da premoste golem jaz koji stoji između hermetične učenosti i štiva prijemčivog za širu čitalačku publiku."
Tako će u ovoj knjizi običan čitalac koji o Vizantiji zna veoma malo, na najlakši način otkrivati tajne velikog carstva i njegove znamenite aktere. Od niza vizantijskih careva, kojih je počev od Konstantina Prvog (324-337), pa do Manojla Prvog Komnina (1143-1180) bilo ukupno četrdeset i šest. Takođe, pisac se umnogome potrudio da na zanimljiv način predstavi život vizantijskih monaha, vojnika, diplomata... Tu su i zanimljive priče o konjušaru i caru, oslepljenom vojskovođi, Maksimu Palikolibi, ali i mnogim zanimljivim i znamenitim ženama toga vremena, poput Kasije i Simonide, koja je udajom za kralja Milutina kralja postala srpska kraljica.
M. Milosavljević

07.08.06 Blic

Knjiga prof. Radivoja Radića „Vizantija purpur i pergament“ („Evoluta“) bestseler je u „Ini"cijalu“, a među najtraženijim naslovima je i u drugim knjižarama, javlja Tanjug.
Tragom te vesti, „Blic“ vas upućuje da knjigu čini dvadeset osam poglavlja koja predstavljaju svojevrstan pregled istorije vizantije; kako su se školovali Vizantijci, da li su bili sujeverni i religiozni, kako je izgledao najstariji evropski univerzitet, koje su bitke bile presudne za Vizantiju, kako su na istoriju uticale razmažene carice...
Recimo, princeza i carica Zoja Porfirogeniti (živela krajem X i u prvoj polovini XI veka) sablažnjavala je godinama carsku palatu i carigradske kuloare svojim pustolovinama. No, imala je neobičan dar da se dodvori te da joj se progleda kroz prste i oprosti. Čak sa svojih pedesetak godina (doduše uz pomoć oca Konstantina) rešila je da se uda za velikodostojnika Romana Agrira. To što je izabranik već bio oženjen - nije joj smetalo. Naprotiv, bio je ucenjen da će biti oslepljen ukoliko po drugi put ne kaže sudbonosno „da“. Njegova prva supruga se dobrovoljno povukla u manastir, a Zoja je ubrzo sahranila oca i postala neobična, hirovita carica.
Reč je o popularno plasiranom naučnom štivu podjednako zabavnom za širok spektar čitalaca. Naime, tekstovi se mogu čitati na preskok, jer ne slede neki hronološki red, a svi zajedno dočaravaju kako je izgledala civilizacija koja je trajala ceo milenijum. Zanimljivi i edukativni prilozi o caru konjušaru, razmaženoj princezi Zoji, o našoj kraljici, o vizantijskoj princezi Simonidi, o slavnom vojskovođi Nićiforu Foki, požarima u Carigradu, nadiranju Seldžuka.
Knjiga, na kraju, sadrži kratak leksikon sa biografijama pomenutih ličnosti i hronološki spisak svih vizantijskih careva koji su vladali od osnivanja Carigrada 324. do njegovog pada 1453. godine.