Đerđ Konrad (Konrád György) rođen je 2. aprila 1933. godine. Studirao je književnost, sociologiju i psihologiju. Od 1959. do 1965. je socijalni radnik, uređuje sabrana dela Tolstoja i Balzaka. Objavljuje prve eseje i članke. Od 1976. do 1984. boravi uglavnom u inostranstvu kao stipendista raznih fondacija – dve godine u Zapadnom Berlinu, zatim u Sjedinjenim Američkim Državama, putuje po Evropi, Australiji i Americi. Jedan je od vođa demokratske opozicije u jednopartijskoj Mađarskoj, zatim jedan od osnivača najjače liberalne stranke, Saveza slobodnih demokrata. Dobitnik je Herderove nagrade (1983), Evropske nagrade za esej (1985), Mirovne nagrade nemačkih izdavača i knjižara (1991), Međunarodne književne nagrade Stefan Mitrov Ljubiša (1998), Geteove spomen-medalje (2000), Međunarodne Karlove nagrade (2001), Nagrade Franc Verfel za ljudska prava (2007) i Nagrade Jevrejskog saveta za knjigu (2008). Dobio je najviše državna odlikovanja Mađarske, Francuske i Nemačke. Počasni je doktor Univerziteta u Antverpenu (1990) i Novom Sadu (2003). Od 1990. do 1993. bio je predsednik Međunarodnog PEN kluba. Od 1997. do 2003. predsednik Nemačke akademije umetnosti Berlin-Brandenburg.
15.04.13 Dnevnik - Novine i časopisi
Eseji Đerđa Konrada
Izveštaj o stanju duha, Đerđ Konrad
U izdanju beogradskog „Arhipelaga“ ovih dana objavljena je knjiga izabranih eseja Đerđa Konrada „Izveštaj o stanju duha“ u izboru i prevodu Arpada Vicka. Ovo je reprezentativan izbor eseja jednog od vodećih savremenih evropskih pisaca i prvorazrednog svedoka evropske istorije druge polovine 20. veka i naših dana.
Eseji u knjizi „Izveštaj o stanju duha“ pisani su poslednjih trideset godina i predstavljaju dragoceno svedočanstvo o evropskoj kulturi, društvu i politici u modernim vremenima, saopštio je izdavač.
Poznat kao istančan analitičar i posmatrač i kao snažan i nepokolebljiv kritičar vlasti u nekoliko režima i istorijskih okolnosti, Đerđ Konrad je u svojim izabranim esejima oblikovao nesvakidašnje lucidnu i prodornu sliku stanja duha u savremenoj Evropi.
Nekoliko je osnovnih tokova u esejima Đerđa Konrada. Jedno je pitanje antipolitike kao osnovnog životnog i intelektualnog stava ovog velikog pisca i intelektualca. Po Konradu, antipolitika kao izraz samosvesnog čoveka i odgovornog građanina mora biti između politike, kao delatnosti koja neprestano mora biti kontrolisana, i apolitičnosti kao izraza potpune građanske neodgovornosti i prepuštanja javnih poslova i javnog prostora u ruke neograničene političke vlasti.
Drugo je rasprava o tome šta je Srednja Evropa i za šta je Evropa dobra. Poseban segment Konradovih eseja predstavljaju razmišljanja o ulozi i dužnostima građana, o evropskom nasleđu kao zajedničkom iskustvu svih Evropljana, o dužnostima gradonačelnika, o gradu kao romanu, o stanovištu žrtve. Čitav niz Konradovih eseja predstavlja sećanja na mrtve prijatelje i velike savremenike: Ištvana Erkenja, Danila Kiša i Aleksandra Tišmu.
Disident u doba komunizma, zbog čega skoro dve decenije nije mogao da objavljuje knjige u Mađarskoj, Konrad je i u postkomunističkim vremenima ostao samosvestan i kritički angažovan intelektualac. U prvoj polovini devedesetih bio je predsednik Međunarodnog PEN. Konradovo mišljenje o politici, društvu i književnosti nastalo je u znaku nepotkupljivog svedočenja. Otuda je on jedan od najuglednijih evropskih intelektualaca koji se ni u jednom političkom ili društvenom trenutku nije ustezao da govori protiv struje i protiv većinskog mišljenja ili da bude usamljen.
Dela Đerđa Konrada prevedena su na sve veće svetske jezike. U izdanju „Arhipelaga“ objavljeni su i Konradovi romani „Odlazak od kuće i povratak kući“ (2008) i „Pomračenje sunca, na brdu” (2009).
K. R.
