11.06.19 Bookwar
“O JUNACIMA I GROBOVIMA”: ČOVEK I SMRT
Ernesto Sabato je rođen kao deseto od jedanaestoro dece u porodici siromašnih italijanskih doseljenika u Argentinu. Detinjstvo je proveo po travnatim stepama, mladost na koledžu, da bi na kraju, ispunjavajući hirove i lečeći komplekse roditelja, na univerzitetu studirao fiziku i matematiku. Sa devetnaest godina počinje da se zanima za anarhizam i postaje aktivni pripadnik anarhističkih organizacija. Ubrzo nakon toga pristupa komunistima i 1934. godine kao delegat Komunističke partije Argentine putuje u Brisel na Kongres protiv fašizma i rata. Tamo doživljava razočarenje, napušta Kongres, raskida sa Partijom i vraća se u Argentinu.
Sa blistavim uspehom završava studije fizike, a zatim uspešno i doktorira nakon čega radi sa Irenom Žolio-Kiri u Laboratoriji Kiri u Parizu. Nakon godinu dana provedenog u tehnološkom institutu u Sjedinjenim Američkim Državama, Sabato se vraća u Buenos Ajres gde postaje profesor teorijske fizike na tamošnjem univerzitetu. Uprkos tome što je uživao svetsku slavu kao fizičar Sabato, nakon duboke duševne krize 1945. godine, napušta nauku i odlazi da živi u jednom seocetu pored Kordobe gde konačno započinje svoju književnu karijeru.
Njegovo prvo književno ostvarenje Pojedinac i svemir odmah biva nagrađeno. Tri godine kasnije, njegov naredni roman Tunel Kami dočekuje sa rečima ushićenja, a pohvale upućuju Sartr, Gombrovič, Grejem Grin…
Ovim romanom Sabato stupa među zvezde južnoameričke književnosti.
Nakon još nekoliko objavljenih knjiga slavu stiče romanom O junacima i grobovima (koji je kod nas objavila izdavačka kuća Plato u prevodu Slavice Kojić), koji zajedno sa knjigama Abadon, anđeo uništenja i Tunel čine zamišljenu trilogiju.
Roman O junacima i grobovima se sastoji iz četiri dela. U prva dva, Zmaj i princeza i Nevidljiva lica, pratimo ljubavnu priču između nesigurnog i preosetljivog mladića Martina, koji iz roditeljskog doma nosi određene seksualne traume, i Alejandre, zagonetne devojke gotovo uništene unutrašnjom borbom između zmaja i princeze, koja potiče iz nekada ugledne, a danas uvenule argentinske porodice. U trećem delu romana, Izveštaj o slepima, slušamo ispovest Alejandrinog oca Fernanda Vidala Olmosa duboko uronjenog u paranoju. Fernando je bez sumnje jedan od najvećih buntovnika hispanoameričke i svetske književnosti koji stoji rame uz rame sa Ivanom Karamazovim. Njegova pobuna je, poput pobuna svih istorijskih i književnih junaka, protiv životnih prilika, zla vezanog za ljudsku prirodu i društvo i, na koncu, pobuna protiv Boga. U četvrtom delu, Nepoznati bog, Sabato se bavi Martinovim životom nakon raskida sa Alejandorm i tragičnog kraja njene porodice.
Kroz priču o ličnim dramama junaka romana Sabato nam govori i o argentinskoj istoriji kao i o svojim političkim, moralnim, metafizičkim, religijskim, umetničkim i estetskim stavovima. U žanrovskom pogledu u pitanju je roman-freska u koji staju istorija, realizam, liričnost, psihoanaliza, filozofske rasprave, kriza religiozne svesti… Sabato je pobudio ono što je individualno argentinsko i preko toga dosegao do univerzalnih tema kao što su tiranija, borba za slobodu, spaljivanje bogomolja…
O junacima i grobovima je i danas veoma zanimljiv roman, koji se uprkos vremenskoj distanci, i danas sa lakoćom čita. Čini se da je Sabato napravio ispravan korak kada ja napustio nauku i okrenuo se književnosti jer nam je zahvaljujući tom hrabrom potezu podario veličanstven roman, jedinstven u svetskoj književnosti.
Piše: Milan Aranđelović
01.01.00
Danas
17.08.2000.
"O junacima i grobovima" Ernesta Sabata
Poniranje u paralelni svet
U okviru biblioteke "Tema" Plato je nedavno objavio roman "O junacima i grobovima" Ernesta Sabata, koji se smatra najvecim piscem metafizicke proze u Juznoj Americi, a uziva glas mislioca koji je napustivsi nauku postavio neka od osnovnih pitanja u modernoj literaturi uopste.
U Agrentini Sabata smatraju anti-borhesom sto, u sklopu tadasnjih prilika predstavlja najvecu pohvalu. Roman "O junacima i grobovima" je zavodljiv i uzbudljiv. Citalac se suocava sa opcinjenostima, strastima, mitovima, ritualima, inicijacijama, izopacenostima. U ovom stivu, psiholosko i filozofsko znanje dosezu univerzalnost, a citalac ce preko Sabatovog dela skinuti koprenu s tajne juznoamerickog senzibiliteta fascinacija mitova... "O junacima i grobovima" predstavlja duboko poniranje u jedan drugi i uzbudljiv paralelni svet drugaciji od ovdasnje balkanoidne svakodnevice, ako ni po cemu drugom a ono po tome sto kod Sabata ne caruje samo Tanatos.
S. D.
